Studenten gaan weer de collegebanken in en op hogescholen en universiteiten wordt vandaag de opening van het nieuwe studiejaar gevierd. Met gemengde gevoelens voor een deel van de Joodse studenten, die de afgelopen tijd te maken hadden met intimidaties en bedreigingen.
“Ze vertelden me hoe zij hun davidster afdoen, hun keppel thuislaten en zich eenzaam en buitengesloten voelen. Sommigen vertelden mij in tranen dat ze zich vreemden aan hun eigen universiteit voelen”, zegt Peter-Paul Verbeek, rector magnificus van de Universiteit van Amsterdam (UvA) bij de opening van het academisch jaar.
“Dat zulke ervaringen plaatsvinden op onze universiteit, een plek die juist ruimte moet bieden voor openheid, ontmoeting en veiligheid voor álle studenten en medewerkers is buitengewoon zorgwekkend.” Verbeek zegt “in te grijpen waar nodig” en roept studenten en medewerkers op het te melden als ze te maken krijgen met “bedreiging, intimidatie, discriminatie of haatdragende uitingen”.
Amsterdam en Nijmegen
Cijfers over hoeveel Joodse studenten zich bedreigd voelen, zijn er niet. Volgens de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding speelt het onder meer in Amsterdam en in Nijmegen. Dit zijn ook plekken waar meerdere pro-Palestijnse demonstraties hebben plaatsgevonden.
Vorig jaar waren er meerdere pro-Palestijnse demonstraties bij universiteiten. Bij de Roeterseilandcampus van de UvA werden 140 mensen aangehouden. Tijdens en na de protesten ervoeren Joodse studenten gevoelens van onveiligheid.
Hoewel het vooral lijkt te spelen sinds de oorlog in Gaza, zeiden Joodse studenten aan de UvA en de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam daarvoor ook al een toenemend anti-Israël sentiment te ervaren.
Antisemitische teksten
Student Yoram Groen, bestuurslid bij de VU Jewish Union (VUJU), vertelt dat studenten die een evenement van de Joodse studentenvereniging bezochten, na afloop werden lastiggevallen en uitgescholden met teksten als ‘er is geen plaats voor zionisten op de campus’ en ‘zionistische varkens’. “Als je met een keppel loopt, word je de hele dag aangesproken en wordt er ‘free Palestine’ naar je geroepen.”
Volgens Groen heeft de universiteit geen duidelijk beleid om ervoor te zorgen dat Joodse studenten “zich weer veilig kunnen voelen op de instelling, zonder hierbij het recht op demonstratie of vrijheid van meningsuiting te beperken”.
“Helaas is onze studentenvereniging de dupe, evenementen moeten zwaar beveiligd worden, daar hebben wij veel last van. Posters worden beklad met antisemitische teksten.”
De VU zegt “diep geraakt” te worden door de gedeelde ervaringen, elke vorm van discriminatie en geweld te veroordelen en actie te hebben ondernomen. Bij strafbare feiten wordt aangifte gedaan en bij “uitingen die als kwetsend of aanstootgevend worden ervaren” worden mensen aangesproken.
Vertrouwenspersoon of studieadviseur
Landelijk studentenrabbijn Yanki Jacobs spreekt regelmatig Joodse studenten. Volgens hem voelen veel van hen zich onveilig, omdat men ervaart dat “Israël en iedereen die het land steunt wordt gedemoniseerd”. “De meeste mensen zijn natuurlijk niet antisemitisch, maar het conflict is helaas wel naar Nederland geïmporteerd.”
De rabbijn hoort van studenten dat ze wennen aan het gevoel van onveiligheid. “Er ontstaat een bepaalde nuchterheid: ‘het hoort er nu eenmaal bij’. Voor een deel van onze studenten is de studententijd daardoor niet per se leuk meer. Het is drie jaar blokken, maar buiten de colleges blijven ze weg van de campus.”
Jacobs adviseert de studenten eerst om binnen de instelling contact te zoeken met een vertrouwenspersoon of studieadviseur. “Als dat niet lukt neem ik contact op met de universiteit om hopelijk tot een oplossing te komen. In veel gevallen blijken problemen misverstanden die we samen kunnen oplossen, maar natuurlijk niet altijd.”
Correctie
In een eerdere versie van dit artikel zei Yoram Groen dat de VUJU zelf de beveiliging van evenementen moest betalen. Dat is onjuist, de universiteit betaalt.