De Federatie Medisch Specialisten (FMS) en artsenfederatie KNMG zijn de negatieve en soms verzonnen reviews op Zorgkaart Nederland zat en stappen eruit. Beide organisaties zaten in de adviesraad van de recensiesite. De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) vertrok vorig jaar ook al uit onvrede.
Sinds de oprichting van Zorgkaart Nederland, met een miljoen bezoekers per maand, waren de FMS en KNMG betrokken. Maar nu zien ze onvoldoende mogelijkheden voor verbeteringen die zorgverleners beter beschermen tegen moeilijk verifieerbare reviews “die grote impact kunnen hebben”. Beide federaties vinden dat Zorgkaart onvoldoende doet met signalen uit de praktijk.
Nachten wakker
Door de anonieme recensies op Zorgkaart voelen veel zorgverleners zich onveilig en publiekelijk vernederd, zegt huisarts Bernard Leenstra. “Het is een online roddelkanaal, iedereen die dat wil, kan er iets spuien over een zorgverlener. Zij kunnen anoniem iemand kapot maken. Heel veel artsen liggen er nachten wakker van.”
Zorgkaart verwijdert verzonnen of onterechte reviews niet voldoende, is de ervaring van artsen. Zij kunnen zich maar moeilijk verweren, zeggen ze, vanwege hun beroepsgeheim.
“Elke zorgverlener weet dat de beoordelingen op Zorgkaart niets zeggen over de kwaliteit van zorg”, zegt Leenstra. “Patiënten zijn geen goede recensenten. Tenzij iemand tien keer een heupoperatie heeft gehad in tien verschillende klinieken. Het is ook maar de vraag of het wel patiënten zijn die de beoordelingen schrijven.”
In 2019 toonde onderzoek van Follow the Money aan dat fraude met Zorgkaart eenvoudig is. Er werden twintig valse reviews geplaatst. Die reacties verschenen op de website. Ook onderzoek van het Financieele Dagblad toonde vorig jaar opnieuw problemen aan.
Iedereen kan een zorgverlener beoordelen. Dat kan zelfs familie zijn of de specialist zelf. In een negatief geval is het een boze ex of een jaloerse collega, is de kritiek. “Het toont aan dat Zorgkaart de zorg niet beter maakt”, zegt Leenstra. “Met een klacht kun je naar het Landelijk Meldpunt Zorg of naar de klachtenfunctionaris, je kan naar de zorgverlener zelf stappen en je hebt het tuchtrecht.”
De onzekerheid bij medisch specialisten leidt zelfs tot onnodige zorg, zegt Leenstra. Uit angst voor wraak zal een arts de patiënt onnodig tegemoet komen. “Dan geef je toch maar die antibiotica of een dure MRI-scan. En dat is dan niet wat de patiënt nodig heeft.”
Kortingen
Zorgkaart wordt ook misbruikt voor marketingdoeleinden, zegt Leenstra. “Privéklinieken die patiënten lokken met kortingen voor goede reviews over een succesvolle behandeling. Maar een patiënt waarbij een complicatie is opgetreden, die wordt niks gevraagd. Dat creëert een vals beeld van de zorg.”
Zorgkaart Nederland is een initiatief van de Patiëntenfederatie Nederland. Het platform krijgt jaarlijks ruim een miljoen euro van het ministerie van Volksgezondheid. De Patiëntenfederatie betreurt het besluit van de twee artsenfederaties, maar herkent de kritiek niet.
“In 2024 was 80 procent van de 280.000 geplaatste reviews op de site geverifieerd. Dat betekent dat een patiënt na een behandeling een link krijgt van de zorgaanbieder, via een onafhankelijk meetbureau, waar alleen deze patiënt op kan reageren”, zegt manager Linda Daniels tegen Nieuwsuur. “Dat percentage groeit snel: in 2021 was het nog 50 procent.”
Transparantie
Daniels noemt het opvallend dat de zorgaanbieders uit de twee sectoren die nu zo kritisch zijn, ook het minst bereid zijn om met die verificatie te werken. “Ze vinden dat patiënten niet kunnen oordelen over de kwaliteit van hun behandeling, omdat het over medische ingrepen gaat. Dan krijg je dus heel veel losse reviews die het vaakst worden gemaakt omdat mensen óf heel tevreden zijn, óf heel boos.”
Leenstra hoopt dat Daniels toch luistert naar de zorgen van artsen en pleit ervoor dat recensies niet langer online zichtbaar zijn. “De patiënt moet uiteraard een stem houden. Stuur de reviews daarom naar de zorgverlener, naar diens werkgever en de Inspectie. Maar haal de anonieme publieke schandpaal weg.”
Minister van Volkgezondheid Fleur Agema laat Nieuwsuur weten dat ze verbeteringen qua representativiteit en betrouwbaarheid van de reviews nodig vindt. “Transparantie over de kwaliteit van zorg voor patiënten is een groot goed.” Daarom roept ze zorgverleners op die transparantie te realiseren.