Het aantal gemeentelijke meldpunten voor uitkeringsfraude blijft stijgen. In 2021 hadden 196 (56 procent) Nederlandse gemeenten zo’n meldpunt. Nu zijn het er 208 (61 procent), blijkt uit een telling van EenVandaag.

Het instellen van meldpunten is omstreden. Door tegenstanders worden ze kliklijnen genoemd. Rechtssocioloog Marc Hertogh van de Rijksuniversiteit Groningen presenteerde in 2018 de uitkomst van onderzoek naar de controle op uitkeringsgerechtigden. “De meeste mensen doen alles keurig volgens de regels”, zei hij. “Toch vindt twee derde van de uitkeringsgerechtigden dat contactpersonen van het UWV of de sociale dienst zich vooral gedragen als politieagent.”

Rechtsgevoel

Wethouder Versnel van Rotterdam noemt het goed dat zijn gemeente een meldpunt voor bijstandsfraude heeft. “Ik vind het heel belangrijk dat mensen ook bij de overheid kunnen aankloppen om wat aan dat gevoel van onrecht te doen”, zei hij tegen EenVandaag.

In 2023 kon Rotterdam dankzij het meldpunt 650.000 euro onterecht uitgekeerde bijstand terugvorderen. Bij de 710 meldingen die binnenkwamen bleek in meer dan driekwart van de gevallen niets mis te zijn.

Afgeschaft

26 gemeenten hebben hun meldpunt juist afgeschaft, zegt EenVandaag. Leiden deed dat in 2023 nadat SP-raadslid Thomas van Halm een motie had ingediend. Hij noemt het “mensonterend en stigmatiserend voor mensen in de bijstand” dat mensen via een meldpunt anoniem hun vermoedens over bijstandsfraude door konden geven.

Van Halm zei tegen EenVandaag dat de meeste meldingen nergens op gebaseerd zijn. “Veel mensen begrijpen bovendien de regels niet goed genoeg om fraude objectief te kunnen beoordelen.”