Nederland rekent nog altijd op de bescherming van de Amerikaanse nucleaire paraplu, ondanks de verslechterde relatie tussen president Trump en Europa. Dat zegt minister Veldkamp (NSC) van Buitenlandse Zaken in gesprek met Nieuwsuur.

Ook vertelt hij dat Nederland nog niet heeft aangeklopt bij Frankrijk, om eventueel aan te sluiten bij hun kernmacht. Maar de minister denkt wel dat daarover binnenkort “op een of andere manier” een gesprek zal plaatsvinden.

President Trump laat onzekerheid bestaan over Amerikaanse veiligheidsgaranties voor Europa. Een jaar geleden al, toen hij nog in de race was voor het presidentschap, zei hij dat Rusland NAVO-landen mag aanvallen als die niet voldoen aan de eis om minimaal 2 procent van het bbp te besteden aan defensie.

Toch rekent Veldkamp nog altijd op Amerika. “Artikel 5 van de NAVO – één voor allen, allen voor één – staat, dat is duidelijk. De NAVO is relevant, dat wordt ons ook door de VS verzekerd. Het is een robuust politiek-militair bondgenootschap. En ook de Amerikaanse atoomparaplu is daar. Dat is een gegeven.”

De minister benadrukt dat hij die woorden ook hardop durft uit te spreken na de ontwikkelingen van de laatste weken, waarin Trump ruzie maakte met de Oekraïense president Zelensky en hij begrip toonde voor de Russische president Poetin.

Wel verwacht Veldkamp dat de Amerikaanse bescherming de komende jaren zal verminderen. “Als een uiterste vangnet. Dus zullen we echt veel meer zelf aan de bak moeten vanuit Europa.”

Onder de Franse paraplu

Ondertussen gaan in Europa steeds meer stemmen op om nucleaire samenwerking te zoeken met het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Die landen hebben samen ruim vijfhonderd kernkoppen. Dat is een stuk minder dan Amerika en Rusland, die er allebei ruim vijfduizend hebben.

De Franse president Macron heeft gezegd dat hij ervoor openstaat om na te denken over de mogelijkheid om bondgenoten onder ‘zijn’ paraplu te laten vallen. De Duitse kandidaat-bondskanselier Merz staat open voor gesprekken, net als Polen, Litouwen en Denemarken.

Als het aan VVD-leider Yesilgöz ligt, gaat ook Nederland zich mengen in die gesprekken. “Het is tijd taboes los te laten over gezamenlijke nucleaire afschrikking”, zei ze onlangs in een Tweede Kamerdebat. Dat vindt ook GroenLinks-PvdA-fractievoorzitter Frans Timmermans.

Oriënterende gesprekken

Minister Veldkamp wil nog niet hardop zeggen dat Nederland openstaat voor samenwerking met de Fransen. Wel verwacht hij binnenkort oriënterende gesprekken te zullen voeren met zijn Europese collega’s. Dat zou bijvoorbeeld kunnen gaan over het tijdelijk positioneren van Franse kernraketten in Duitsland, of over het uitvoeren van nucleaire oefeningen in het hele Europese luchtruim.

Toch benadrukt Veldkamp ook dat nucleaire samenwerking makkelijker is gezegd dan gedaan. Zo wijst hij erop dat de Britse kernkoppen technisch in grote mate afhankelijk zijn van Amerika.

Ook wil de minister dat goed wordt nagedacht over het verantwoordelijkheidsvraagstuk. “Uiteindelijk is er één iemand die aan de knop zit. Het zal de Franse president zijn die wel of niet op die knop drukt.

Dat is nu Macron. Over twee jaar heb je verkiezingen. Dan kan het ook bijvoorbeeld Marine Le Pen zijn, die echt vindt dat Frankrijk alleen het Franse territorium moet bewaken.”