Het aantal aanslagen met explosieven in Nederland is in het eerste halfjaar van 2025 toegenomen, zegt de politie. In de eerste zes maanden van dit jaar zijn er 678 aanslagen en aanslagpogingen geweest. In dezelfde periode vorig jaar ging het om 644 aanslagen en aanslagpogingen. Het gaat om aanslagen met zwaar vuurwerk, zoals cobra’s.

Vaak wordt er ook brandbare vloeistof bij gebruikt, vertelt Jos van der Stap. “Dan heb je een levensgevaarlijke situatie.” Van der Stap houdt zich als programmamanager high impact crime bij politie bezig met de aanpak van explosies. In 2024 zijn er 1543 aanslagen en aanslagpogingen gedaan. Of dat cijfer dit jaar wordt overtroffen, kan de politie niet zeggen. De verwachting is wel dat het aantal zal toenemen in het najaar. “Wanneer het donker wordt, stijgt het aantal vaak.”

Minderjarigen

Tot nu toe zijn dit jaar 163 verdachten aangehouden in verband met dit soort aanslagen. Volgens Van der Stap zijn de verdachten veelal minderjarig. “Het zijn vaak jongens die al in aanraking zijn geweest met de politie en ook al strafbare feiten hebben gepleegd. Het zijn beïnvloedbare en impulsieve jongens”, zegt hij. “Ze willen er graag bij horen en zijn over te halen voor een beetje geld.”

Ze worden vaak benaderd via sociale media zoals Telegram of Snapchat. De mensen die de jongens benaderen komen soms uit het criminele circuit. “Ze hebben nog iets te vereffenen, of willen wraak nemen.” Het kunnen ook mensen zijn die op persoonlijk of zakelijk niveau een conflict hebben met iemand. “Iemand moet nog iets betalen, en wil niet betalen.”

Preventie

Het is een complex probleem, zegt Van der Stap. Er worden volgens hem veel aanhoudingen gedaan en geprobeerd het illegale vuurwerk op te sporen. Dat alleen zal het probleem niet oplossen. Zodra iemand wordt opgepakt, wordt een ander benaderd om de klus te klaren. Daarom wordt er nu ook veel ingezet op preventie, zoals de campagne “Alleen jij bepaalt wie je bent”. Daarbij spreken coaches met jongeren op school over explosieven en hun ervaringen.

Volgens Van der Stap is het ook belangrijk dat minderjarige daders na hun straf begeleid worden, zodat ze niet opnieuw in de fout gaan. “Er zijn een aantal steden waarin een re-integratieofficier onder de burgemeester deze jongens onder de hoede neemt”, zegt hij. “Dan proberen ze om regelmaat te krijgen in schulden, wonen en werk.”

Vuurwerkverbod

Ondanks dat er illegaal vuurwerk wordt gebruikt bij de aanslagen, zal een landelijk vuurwerkverbod helpen het aantal aanslagen met explosieven te verminderen, stelt Van der Stap. Afgelopen week heeft de Eerste Kamer ingestemd met een landelijk verbod op het afsteken van vuurwerk door consumenten.

“We denken dat er dan makkelijker te handhaven is. Er zijn veel mensen die het illegale vuurwerk ook als gewoon vuurwerk zien. De beschikbaarheid is groot, mensen voeren dat het land in om illegaal te verkopen. Met een verbod mag het nergens aanwezig zijn”, zegt Van der Stap.

Het zal niet van de een op de andere dag helpen. “Op een gegeven moment gaat het wel werken. Je hoopt alleen sneller vooruitgang te boeken met dit soort zaken”, aldus Van der Stap.