Het eilandbestuur van Bonaire had meer gelegenheid moeten krijgen om zelf maatregelen te nemen tegen de afvalproblematiek op Lagun. Dat heeft de rechter bepaald.

Hoewel de rechter oordeelde dat er voldoende grond was voor ingrijpen door de rijksvertegenwoordiger van Nederland, Jan Helmond, had het bestuurscollege eerst een korte termijn moeten krijgen om zelf actie te ondernemen.

Helmond besloot op 14 november in te grijpen bij de stortplaats van vuilverwerker Selibon op Lagun, waar al jaren sprake is van ernstige milieu- en gezondheidsproblemen. Dit besluit volgde op meerdere rapporten van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), waarin aanzienlijke tekortkomingen werden vastgesteld op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Maar rijksvertegenwoordiger Helmond vond de reactie van het bestuurscollege hierop onvoldoende concreet.

De situatie op Lagun verslechterde verder na een grote brand op 5 november, waardoor omwonenden geëvacueerd moesten worden. Helmond greep vervolgens direct in op meerdere punten, waaronder de aanpak van biomedisch afval, het oplossen van lekkende asbestcontainers, de verbetering van de omheining en beveiliging van de vuilnisbelt en de afhandeling van een vergunningsaanvraag die al twee jaar in behandeling was.

De rechter oordeelt dat deze maatregelen in stand kunnen blijven: “De gerealiseerde maatregelen hoeven niet ongedaan gemaakt te worden. Integendeel, die maatregelen zijn wenselijk en noodzakelijk.”

Volgens Jan Verbeek van de actiegroep Pro Lagun verandert de uitspraak niets aan de essentie van de zaak. “Het bevestigt alleen maar onze overtuiging dat het bestuurscollege had moeten handhaven en optreden, wat het heeft nagelaten,” stelt hij.

Verbeek benadrukt dat het bestuurscollege al geruime tijd op de hoogte was van de gevaren, maar desondanks niet ingreep. “Daardoor blijven omwonenden te maken hebben met vervuiling, stank en gezondheidsrisico’s.”

Daarnaast waarschuwt hij het bestuurscollege om de uitspraak niet als een overwinning te beschouwen. “Dit is geen sportwedstrijd waarin de scheidsrechter affluit en iemand wint. Dit vonnis bevestigt dat er sprake was van taakverwaarlozing en dat er nu echt actie nodig is.”

Reactie Rijksvertegenwoordiger

In een reactie op de uitspraak stelt Helmond: “Ik heb destijds een bestuurlijke afweging gemaakt op basis van de maatschappelijke onrust. De rechter erkent dat er alle reden was om in te grijpen, maar dat het bestuurscollege nog een korte termijn had moeten krijgen om de problemen zelf op te lossen.”

Ondertussen blijft de afvalproblematiek op Bonaire een urgent dossier. De stichting Pro Lagun dringt opnieuw aan op strengere handhaving. “Er wordt nog steeds doorlopend afval gestort op de landfill. Daar is tot op heden nog niets aan veranderd.”