Dreigbrieven, ongewenste bezoeken en vandalisme. Volgens LTO Nederland, een belangenorganisatie voor agrariërs, krijgen boeren hier steeds vaker mee te maken en dan voornamelijk vanuit de hoek van dierenrechtenactivisten. Een maand geleden opende de organisatie daarom een meldpunt om, samen met andere belangenverenigingen, een beter beeld te krijgen van hoe vaak boeren worden bedreigd of geïntimideerd.
“In de eerste maand hebben we zo’n 25 serieuze meldingen binnengekregen. Dat gaat bijvoorbeeld om boeren die klemgereden zijn, bij wie bekladdingen zijn aangericht of waar er anonieme post op de mat lag. Verder hebben we nog vele tientallen andere signalen binnengekregen”, zegt een woordvoerder van LTO.
Ongevraagde stalbezoeken
Het Platform Veilig Ondernemen (PVO), een samenwerkingsverband tussen politie, OM, gemeenten en belangenorganisaties, herkent het beeld. “Wij houden meldingen nog niet bij, maar horen wel geluiden van agrariërs dat intimidatie vanuit activistische dierenrechtengroepen toeneemt”, zegt specialist Martijn Wildeboer van PVO.
In veel van de verhalen die boeren aan de NOS vertellen, wordt dierenrechtenorganisatie Animal Rights genoemd. In een reactie zegt de groep niet achter bedreigingen en vernielingen te staan. “We willen niet individuele boeren aanpakken, maar de hele industrie”, zegt een woordvoerder.
De organisatie zegt wel ongevraagd stallen te bezoeken. “Dat doen we nu wel veel minder dan vroeger. Als er volledige openheid zou zijn over wat er achter stalmuren gebeurt met de dieren, dan hoeven we ook niet binnen te kijken.” De woordvoerder zegt ook: “Het is natuurlijk zo dat stallen vaak op het woonadres van boeren staan, maar zij kiezen er zelf voor om daar te wonen”.
Andere dierenorganisaties die door de NOS zijn benaderd met vragen reageerden niet.
Adres openbaar
De belangrijkste klacht van LTO is dat het voor dierenrechtenorganisaties te makkelijk is om woongegevens van boeren te achterhalen, bijvoorbeeld via de Kamer van Koophandel of een WOO-verzoek (Wet Open Overheid). “Met een WOO-verzoek kunnen bedrijfsgegevens opgevraagd worden, en agrariërs wonen vaak op hun bedrijfsadres”, zegt de woordvoerder.
In november vorig jaar hield LTO een rondgang onder haar leden om een eerste beeld te krijgen. Daaruit kwam naar voren dat 65 procent van de respondenten met zo’n WOO-verzoek te maken kreeg.
Een derde van hen zei daarna last te hebben van treiterijen, intimidatie, bedreiging, laster of erger. 83 procent zei daar bang voor te zijn. “Ik durf de statistische hardheid van de enquête niet te garanderen, maar het geeft in ieder geval een beeld”, zo zegt de woordvoerder.
Jitty van der Werf is melkveehouder in het Friese Hitzum. “Ik vind het ernstig dat er bij een WOO-verzoek zoveel informatie vrijgegeven wordt.” De boerin is zelf een aantal jaar geleden ook bedreigd; ze was toen nog actief bij Farmers Defence Force. “Toen lag er een boze brief zonder afzender op de mat, dat was heel beangstigend. Ik was bang dat ze mijn stal in brand zouden steken.”
Een deel van de brief die Van der Werf kreeg
De dreigbrief is onderzocht door justitie, maar die kon er uiteindelijk niets mee, zegt Van der Werf. “Ik vreesde vooral dat iemand mijn dieren of drie jonge kinderen thuis iets zou aandoen.”
De NOS sprak meer boeren die last hadden van intimidatie of bedreiging. Zij wilden alleen anoniem hun verhaal doen, uit angst voor meer acties. Een boer uit Friesland zei dat zijn adresgegevens en een foto recent door actiegroepen online werden gedeeld. Dat heet ‘doxing’. “Daar schrok ik heel erg van.”
Een voormalig boer uit Gelderland kreeg, inmiddels tien jaar geleden, ongewenste bezoeken in de stal: “Je krijgt het gevoel dat ze altijd kunnen binnenvallen als ze willen. Die ervaringen hebben er aan bijgedragen dat ik gestopt ben.” Weer een andere boer uit Brabant vertelt dat zijn stal zo’n drie jaar geleden beklad werd: “Ik liep naar binnen en er stond groot ‘Meat is Murder’ op de muur.”
Femke van de Plas is expert in veiligheid in het buitengebied en werkt ook als extern vertrouwenspersoon bij de Zuid-Nederlandse tak van LTO. “Normaal gesproken ondersteun ik boeren wanneer ze benaderd worden door drugscriminelen die hun stallen willen gebruiken. De laatste tijd ben ik veel meer bezig met boeren die bedreigd of geïntimideerd worden.”
“Verhalen over vernielingen of leuzen op stalmuren, hoor ik inmiddels meerdere keren per maand en ik werk alleen in Brabant, Limburg, Zeeland en Gelderland-Zuid.” Om de boeren te helpen organiseert Van de Plas weerbaarheidstrainingen. “Ik geef tips over hoe je met gesprekstechnieken kunt deëscaleren wanneer iemand op je erf staat.”
Volgens specialist Martijn Wildeboer van het platform PVO is het een goed idee om nog meer in te zetten op voorlichting. “Agrariërs moeten weten dat ze naar bijvoorbeeld vertrouwenspersonen kunnen.”