Tweedehands elektrische auto’s die in Nederland met flinke voordelen zijn aangeschaft, verdwijnen in groten getale naar het buitenland. Gevolg is dat de markt voor elektrische occasions achterblijft en dat er honderden miljoenen euro’s aan subsidie wegvloeien.

In het eerste kwartaal van dit jaar verdwenen er alleen al zo’n tienduizend stekkerauto’s naar het buitenland. Vooral de Tesla Model 3 is in Nederland een veel populairder exportproduct geworden: heel vorig jaar werden ruim 6300 van deze auto’s geëxporteerd, in het eerste kwartaal van dit jaar waren dat er al ruim 4000. Ook in de rest van de top 5 van meest geëxporteerde auto’s staan alleen maar elektrische modellen: de Hyundai Kona, Kia e-Niro, Nissan LEAF en de Audi e-tron.

Subsidielek

Door de export van elektrische auto’s vloeit er een hoop Nederlandse subsidie weg, betoogt Erik Slaaf, sectoreconoom Mobiliteit van ING. Met een snelle rekensom komt hij op zo’n 20.000 euro belastingvoordeel per Tesla Model 3.

“Er zijn al meer dan tienduizend elektrische auto’s geëxporteerd, dus kom je al gauw op zo’n 200 miljoen euro dat naar het buitenland is weggelekt. Persoonlijk vind ik dat ontzettend zonde.”

Dat elektrische auto’s massaal worden geëxporteerd, komt volgens de Vereniging Elektrische Rijders omdat de aanschafsubsidie voor zowel nieuwe als gebruikte stekkerauto’s is afgeschaft per 1 januari. Maar ook de afgebouwde bijtelling speelt mogelijk een rol.

“2019 was het laatste jaar dat er een heel lage bijtelling gold”, zegt Maarten van Biezen. “Al die auto’s komen vijf jaar later beschikbaar en dan is het aanbod ineens heel erg groot.” Dat particuliere kopers vervolgens afhaken, komt omdat bijvoorbeeld een tweedehands Tesla aan de prijs blijft. “Leasemaatschappijen kiezen er dan voor om die auto ergens anders te verkopen waar ze er makkelijker een hogere prijs voor kunnen krijgen.”

Buitenland

De aanschaf van een stekkerauto is in het buitenland soms ook aantrekkelijker. “In Noorwegen geldt bijvoorbeeld een btw-vrijstelling op een elektrische auto. En je ziet dat ze daar zijn vrijgesteld van wegenbelasting, terwijl die bij ons meestal hoger is dan voor een brandstofauto.” In Nederland is bovendien per 1 januari de aanschafsubsidie verdwenen.

Van Biezen vindt het ‘zonde’ dat er zoveel elektrische auto’s uit Nederland verdwijnen. “Je wilt toch dat we in Nederland een mooie tweedehands markt opbouwen. Die hebben we ook nodig voor onze klimaatdoelen: we hebben nodig dat alle landen tegelijkertijd meer elektrische auto’s op de markt zetten.”

Klimaatplannen

Vorige week maakte het kabinet nieuwe plannen bekend om het gebruik van elektrische auto’s weer aantrekkelijker te maken. Zo moeten er opnieuw belastingvoordelen komen voor elektrische auto’s op de leasemarkt. Ook moeten elektrische rijders de komende drie jaar een kleine korting krijgen op de motorrijtuigenbelasting.

Van Biezen zou juist de markt voor elektrische occasions weer aantrekkelijker willen maken. “Kom met een regeling voor elektrische auto’s ouder dan vijf jaar. Die komen dan in een aantrekkelijk belastingtarief. Zo zorg je ervoor dat die auto’s nog een paar jaar in Nederland blijven. En ondertussen daalt de waarde nog een beetje en is het voor heel veel consumenten aantrekkelijk om die auto te kopen.”

Slaaf: “Er moet een financiële prikkel gevonden worden om mensen de overstap te laten maken. Die is er op dit moment eigenlijk niet. Je zou dus kunnen denken aan een aanschafsubsidie, een subsidie voor een elektrische occasion of toch een hogere korting voor de motorrijtuigenbelasting.”