“Onnodig schrijnende situaties”, “marginale verblijfsomstandigheden” en “onaanvaardbare risico’s”. Er is nog steeds nauwelijks iets verbeterd voor kwetsbare mensen die in de asielopvang verblijven, concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

Het risico op blijvende gezondheidsschade vereist nu verbetering voor de meest kwetsbare asielzoekers, luidt de titel van het rapport. Vorig jaar bezocht de IGJ 40 asielzoekerscentra en andere (nood)opvanglocaties.

Hoewel de inspectie zag dat een paar dingen beter gaan ten opzichte van het jaar ervoor, staat het rapport vol met bevindingen die al jaren bekend zijn, maar waarbij “nog steeds geen zicht op verbetering” is.

Kinderen, mensen met een chronische (psychische) ziekte en zwangeren lijden het meest onder de omstandigheden in asielzoekerscentra. Vooral het voortdurend verplaatsen van mensen tussen verschillende opvanglocaties leidt ertoe dat hun problemen verergeren of ontsporen.

Steeds wisselende adressen

Door de vele verhuizingen hebben kinderen geen stabiele en veilige omgeving om in op te groeien. Veel noodopvang is inmiddels structureel geworden, maar is nog ingericht voor kortdurend verblijf.

Er is vaak weinig privacy, kinderen moeten zich steeds aanpassen aan een nieuwe omgeving en een nieuwe school. De inspectie geeft aan dat een goede groei en ontwikkeling van asielkinderen naar volwassenheid in gevaar is en vindt de situatie in de noodopvang onaanvaardbaar.

Ook voor mensen die zorg nodig hebben zijn de steeds wisselende adressen problematisch. Wie moet verhuizen naar een andere regio komt daar weer onderaan de wachtlijst terecht, als ze al zorg krijgen wordt dat weer onderbroken.

Lichtpuntjes

De Inspectie zag een paar lichtpuntjes ten opzichte van 2023. Zo krijgen nu bijna alle asielzoekers na aankomst een medische intake. Kinderen en jongeren zijn in beeld bij de GGD, bijvoorbeeld voor vaccinaties.

Ook vindt de inspectie dat er in de meeste centra voldoende aandacht is voor hygiëne, ondanks het feit dat de gebouwen vaak oud zijn en mensen dicht op elkaar wonen.

Op alle andere vlakken ziet de inspectie “ondanks eerdere oproepen geen verbetering”, meldt het rapport. De IGJ spreekt van grote risico’s op ernstige en onherstelbare gezondheidsschade en pleit voor acute aanpassingen.

Voorportalen

Stabiele opvangplekken voor kinderen, passende plekken voor mensen met psychische klachten en maatregelen om continuïteit van zorg te garanderen zijn zaken waar de IGJ op aandringt.

In Nederland zitten ongeveer 30.000 mensen in tijdelijke opvanglocaties van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers. Nog eens 7500 mensen verblijven in tijdelijke gemeentelijke locaties. Daarnaast verblijft een wisselend aantal mensen in zogenoemde voorportalen, opvangplekken voor korte tijd, omdat er geen ruimte is.