Donald Trump zet zijn strijd voort tegen instellingen die diversiteit en inclusie hoog in het vaandel hebben staan. Nu moet Kim Sajet, de van origine Nederlandse directeur van de National Portrait Gallery in Washington wijken.

Sajet is de eerste vrouwelijke directeur van het museum, onderdeel van het Smithsonian. Dat is een van de grootste museuminstellingen ter wereld, met in totaal 21 tentoonstellingslocaties en onderzoekscentra. Vorig jaar goed voor bijna 17 miljoen bezoekers uit de VS en het buitenland. Het instituut haalt zo’n 60 procent van zijn jaarlijkse budget van 1 miljard dollar uit staatssteun.

“Het is een museum dat zich toelegt op het begrijpen van identiteit: van individuele identiteit, collectieve identiteit en nationale identiteit”, zegt Suse Anderson. Ze is universitair hoofddocent museumstudies aan de George Washington University. “Het museum helpt ons nadenken over en inzicht krijgen in de Amerikaanse identiteit in al haar complexiteit.”

Boos over bijschrift

In The National Portrait Gallery zijn portretten, foto’s en sculpturen te zien van wetenschappers, filmsterren en staatslieden. Het museum is vooral bekend vanwege de portretten die er hangen van alle 45 Amerikaanse presidenten en de first ladies.

In de VS speculeren media erover dat Trump boos zou zijn over het onderschrift bij zijn portret in het museum. Daar staat onder meer dat Trump te maken kreeg met ’twee afzettingsprocedures, wegens machtsmisbruik en het aanzetten tot een opstand, nadat aanhangers op 6 januari 2021 het Amerikaanse Capitool hadden bestormd. In beide processen werd hij door de Senaat vrijgesproken’.

Trump wil het museum zuiveren van “ongepaste ideologie”, zegt hij nu. Hij schrijft op Truth Social dat directeur Sajet “heel partijdig” is en een groot voorstander is van diversiteit, gelijkheid en inclusie. Dat is zeer ongepast voor haar positie.’ “Omdat het museum zich richt op identiteit en als het ware een spiegel is van het land”, denkt Anderson.

De specifieke focus en de manier waarop het museum de verschillende gezichten van Amerika weerspiegelt, vallen bij Trump overduidelijk niet in goede aarde, zegt Anderson. “De huidige regering wil in Amerika een paar gezichten minder laten zien.”

‘Krankzinnig’

Dat is ook de vrees van Mauritshuis-directeur Martine Gosselink. Ze vindt het verbijsterend wat er in de VS gebeurt en spreekt zelfs van “terreur”. “Omdat het alles te maken heeft met angst zaaien en mensen bang maken. En musea bang maken dat ze hun subsidie zullen verliezen. Dat er uit angst maar niet meer geprogrammeerd wordt wat ze eigenlijk hadden willen doen. En dat is precies Trumps bedoeling. Helaas.”

Ze sprak vandaag met collega’s in Washington. “Met mensen uit dit specifieke museum en die zeggen ook: het is krankzinnig, want juist diversiteit en vrijheid van denken is wat Amerika groot heeft gemaakt, zeggen deze mensen, die niet geciteerd willlen worden. Dus ja, de angst zit er behoorlijk in.”

Juist die diversiteit zit Trump in de weg, denkt Anderson. “Hij begrijpt de kracht van een boodschap. En met zoveel diverse stemmen in dit land kan hij – zelfs als hij maar een beetje van die diversiteit uitwist – er al op een krachtige manier voor zorgen dat juist zijn boodschap domineert.”

‘Shakespeare alleen voor lesbiennes’

En die boodschap werd in maart al duidelijk. Toen ondertekende Trump een decreet met de titel ‘Herstel van waarheid en gezond verstand in de Amerikaanse geschiedschrijving’. Een decreet dat veel meer musea en instellingen zal gaan raken, verwachten Anderson en Gosselink.

Want de Portrait Gallery is niet het enige kunstinstituut in Washington waar Trump ingreep. In februari richtte hij zijn pijlen op het Kennedy Center Theater. Daar zouden de optredens te woke zijn en bestaan uit “anti-Amerikaanse propaganda”.

Trump ontsloeg het bestuur en liet zichzelf door het nieuwe bestuur kiezen als voorzitter. Bij de aankondiging van het nieuwe programma van het theater deze maand bestempelde hij eerdere producties als “Shakespeare alleen voor lesbiennes”.

Lokale gemeenschappen

En begin deze maand ontsloeg Trump ook Carla Hayden, de directeur van the Library of Congress, een van de grootste bibliotheken ter wereld. Hayden was de eerste Afro-Amerikaan die aan het hoofd stond van de bibliotheek. Volgens Witte Huis-woordvoerder Karoline Leavitt voldeed Hayden “niet aan de behoeftes van het Amerikaanse volk”.

De gevolgen van Trump’s strijd tegen de wereld van kunst en cultuur zal grote gevolgen hebben, verwacht Anderson. “Niet alleen op nationaal niveau, maar ook binnen lokale gemeenschappen waar culturele instellingen belangrijk zijn. Mensen binnen de getroffen instellingen en de getroffen staten stappen al naar de rechter. Dat zullen we de komende tijd blijven zien.”

Het is overigens nog niet bekend of Trump wel bevoegd is om directeur Sajet te ontslaan. Ook is de grond voor het ontslag onduidelijk.